مطالعۀ دست‌بافته‌های ایلی و عشایری ایران با رویکرد بوم‌شناسی فرهنگی، با تأکید بر گلیم‌های عشایر بختیاری، قشقایی، شاهسون و کُرمانج

author

  • محمد افروغ استادیار، گروه فرش، دانشکدۀ هنر، دانشگاه اراک، اراک، ایران
Abstract:

از گذار درک و شناخت فعالیت‌های انسان در زیست‌بومش می‌توان به شناخت پدیده‌های بومی رسید. از این رهگذر مصداق‌‌ها و نمونه‌های مادی فرهنگ از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. این مصداق‌ها بازتاب‌دهنده اندیشه‌ها، آمال و تخیلات از طریق عینیت‌بخشی است و پندارهای غیرمادی را به شیوه‌های مادی و در قالب آثاری عمدتاً از جنس هنر به‌‌ظهور می‌‌‌‌‌‌رساند. بر این پایه، دست‌‌‌‌‌‌‌بافته‌‌های ایلی و عشایری ایران و به‌طورخاص گلیم‌بافته‌ها محملی برای بازتاب باورها، زیست‌بوم و عناصر آن، ذهنیات، احساسات و تمنیّات درونی بافندگان است. آن‌‌ها در هر ایل و منطقه‌ای خاص، بر مبنای باورها و روحیات شخصی، فرهنگ و هم‌چنین محیط زندگی را در کنار هم قرار داده و به‌عنوان بخشی از هویت ایلی و جمعی در دست‌بافته خویش با سبک مختص به خود، بازآفرینی می‌کند. تعامل و همراهی و پیوستگی میان فرهنگ و زیست‌بوم در عشایر بسیار چشم‌گیر است. این مقاله بر آن است تا به بازشناسی دست‌‌بافته‌های عشایری ایران با تکیه بر گلیم چهار منطقه از منظر مؤلفه‌های فن-شناختی(ریسندگی، رنگرزی، فنون ‌بافت)، زیباشناختی (طرح و نقش، رنگ‌بندی)، مواد اولیه، ساختار فرهنگی و اجتماعی، منابع انسانی تولید (هنرمندان بافنده) را مورد مطالعه و بررسی قراردهد. جامعۀ نمونه و انتخابی در این تحقیق، چهار ایل بختیاری، قشقایی، شاهسون و کرمانج است. نحوۀ انتخاب نمونه‌ها به‌واسطه برجستگی ایل‌های یاد شده در تنوع و پرکاری و نقش‌‌پردازی گلیم‌ها و هم‌چنین اشتراکات در برخی نقوش می‌باشد. پژوهش حاضر از نوع بنیادین و روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و جمع‌آوری داده‌ها به روش کتاب‌خانه‌ای و میدانی صورت گرفته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

full text

بررسی پتانسیل کارآفرینی گردشگری فرهنگی در جامعة عشایر قشقایی ایران

کوچ‌نشینی کهن‌ترین شیوة زیست بشر است که پابرجا بودن آن تا عصر حاضر از بزرگ‌ترین جاذبه‌های این شیوة معیشت است. دیدنی‌های زندگی کوچ‌نشینی می‌تواند جذابیت‌های بسیاری برای گردشگران داخلی و خارجی داشته باشد و به صنعت گردشگری کشور کمک کند. اما امروزه تغییر نگرش در زندگی کوچ‌نشینی و عشایری، نبود فرصت‌های اقتصادی، مشکلات فرهنگی و زیست‌محیطی، شکست پیوندهای اجتماعی و مشکلات این نوع زندگی از یک ‌طرف و رشد...

full text

اقتدارگرایی سیاسی و ماندگاری نظام ایلی در ایران (با تاکید بر ایل بختیاری و قشقایی)

"ایلات و عشایر" همواره در تاریخ سیاسی ایران نقش آفرین بوده اند. بنابراین تاریخ سیاسی ایران را نمی توان بدون مطالعه جامعه ایلی بررسی کرد. در این پژوهش به تبیین تاثیر متغیر اقتدارگرایی سیاسی بر ماندگاری نظام ایلی در ایران با تاکید بر دو ایل بزرگ : ایل بختیاری و ایل قشقایی پرداخته می شود.

15 صفحه اول

نظام ایلی، ماهیت و مختصات عمده جامعه عشایری ایران

جامعه عشایری ایران دارای نظام اجتماعی مشخصی بوده است که از لحاظ نوع یا ماهیت و ویژگی های اقتصادی، سیاسی ، فرهنگی و قشربندی با نظام های اجتماعی مذکور در تیپولوژی هاى ارائه شده در آثار موجود کاملاً قابل انطباق نیست و نوع آرمانی آن را میتوان تحت عنوان نظام ایلی از سایر نظام های اجتماعی متمایز کرد. نظام ایلی غالب بر جامعه عشایری ایران امروز در نتیجه تنگناها و محدودیت های روزافزون اکولوژیک، جمعیتی، ت...

full text

بررسی تطبیقی طرح و رنگ در طناب های (مالبندهای) عشایری ایل های بختیاری و قشقایی

طناب های عشایری ایران یکی از انواع بافته های عشایری است که دارای انواع مختلف بوده و دارای کاربردهای مصرفی و تزئینی است. اقوام مختلف ایران هر یک به نحوی انواع مختلفی از طناب ها را بر اساس سبک منطقه ای، زیبا شناسی قومی و ویژگی های فرهنگی و اعتقادی خود ارائه داده اند. در این بررسی سعی خواهد شد تا به روش کتابخانه ای و میدانی نقاط اشتراک و افتراق طناب های عشایری دو ایل بختیاری و قشقایی مورد بررسی قر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 2

pages  169- 192

publication date 2020-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023